Վախթանգ Անանյան․ Թուխիկը

1․ Դուրս գրիր անծանոթ բառեր և բառարանի միջոցով բացատրիր:
Քարսիրտ֊անխիղճ
2․ Ո՞ր հատվածում է ավելի լավ երևում ագռավի հավատարմությունը:
Ժամանակ է անցել, ագռավը մեծացել է, գորշ փետուրները դարձել են թուխ, և նա թռչնային բնազդով  կապվել է տիրոջ հետ:
3․ Նկարագրիր Թուխիկին:
Մեծ փետուրներով,գոշ,թուխ,թռչուն։
4․ Քո կարծիքով, իրակա՞ն է այս պատմությունը:
Իմ կարծիքով այս պատմությունը կարող է լինել։
5․ Տեքստից դուրս գրիր 4-ական գոյական, ածական, բայ, դրանք դիր ուղիղ ձևով։
Բայ֊ասում եմ,գնում,տանում,գտնում էր
Գոյական֊բժիշկ,սեղան,ընկեր,ժամանակ
Ածական֊քաղաքային,ծեր,գորշ,թռչնայաին

Բառային աշխատանք

Ո՞ր տարբերակի բառերը հոմանիշներ  չեն։

Ճանապարհ-արահետ

քարանձավ-այր

երախտիք- լավություն

դուստր-օրիորդ

Ո՞ր տարբերակի բառերն են հականիշներ ։

շուտ-վաղ

շոգ-տոթ

տխուր-զվարթ

խելացի-տգետ

Ո՞ր բառի բացատրությունն է սխալ։

սեգ-բարձր լեռ

ներբող-փառաբանական խոսք

մարի-էգ թռչուն

վհատվել-ոգևորվել

Ո՞ր բառում է ույ երկհնչյունը հնչյունափոխվել ու-ի։

բնատուր

զգուշանալ

քնքշանք

նկարչական

Գտի՛ր հնչյունափոխված բառերը։

մտազբաղ

գրադարան

գիրք

սիրտ

սրտաբուխ

խորհրդածել

կոհակ

հոգեբան
աղավնյակ

ջինջ

Ո՞ր բառն է կազմված միայն բաց վանկերից։

պահարան

նավապետ

բարձրախոս

ձնագնդի

քաղցրահնչյուն

բառարան

մատանի

Ո՞ր շարքում ուղղագրական սխալով բառ կա։ 

ասացվածք, ճանապարհ, թռիչք

հեքիաթ, ուղղանկյուն, ճանապարհորդել

թռչուն, ուղղաձիգ, ուղղաթիռ

թրչել, թխվածք, թրթուրավոր

Հ․Թումանյան «Հսկան»


Պատմեք իշխանի մասին՝ մջբերելով բալլադից հատվածներ։

Հին ժամանակ, մեր աշխարհում
Ասում են թե՝ կար մի իշխան.
Մի մեծ իշխան, էնքան ուժեղ,

Որ թե մարդիկ նըրա աչքում,
Թե՛ հասարակ ճանճ ու մըժեղ:
Ինչ որ աներ ու կամենար,
Օրենք էր էն երկրի համար.
Ո՞վ էր գըլխից ձեռ վեր կալած,

Ո՞վ դուրս կըգար նըրա դիմաց:
Ուներ անթիվ ու անքանակ
Ոչխարի հոտ, մարդի բանակ,
Կովի նախիր, խոզի բոլուկ,
Երամակներ ձիու, ջորու,

Էս բոլորը ցըրված, փըռված
Մինչև ծովի ափը հեռու:
Մինչև ուր որ քըշեր, տաներ,
Իր աշխարհքի սահմանն էն էր.
Ո՞վ էր գըլխից ձեռ վեր կալած,

Ո՞վ դուրս կըգար նըրա դիմաց:

  • Ըստ հեղինակի իշխանի մեծությունն ինչով էր չափվում․

բարությամբ
համբերատարությամբ
չարությամբ
հարստությամբ
հզորությամբ

  • Ինչո՞ւ հսկան չվախեցավ Մեծ իշխանից։
    Առաջին հերթին Հսկան ֆիզիկապես ավելի մեծ էր քան Իշծանը։ Իշխանը պաշտպանվում էր իր բանակով, որ Հսկայի համար նման էին լուերի։
  • Դեղինով նշված ածականները դրեք համեմատության աստիճաններով։
  • ուժեղ, վիթխարի, հեռու, չնչին
  • Մոխրագույնով նշված բառերի ածանցներն առանձնացրեք, դրանցով նոր բառեր կազմեք։
  • անթիվ ու անքանակ ֊թվաքանակ, թվարկություն, տարեթիվ, թվական
  • Բազմությունը  ֊բազմաթիվ, բազմացնել, բազմակի
  •  մարդուկներ֊Մարդկային, մարդանման,
  •  ահեղ ֊ահեղագոչ
  • Բալլադից դուրս գրեք ներգայական հոլովով դրված 4 բառաձև։
  • Դարում, աշխառհում, աչքում, հանդերում

Լեզվական առաջադրանք

անվանում ածականի համեմատության աստիճաններ:

Ա. Քաղցր, աղի, կծու, դառը, մեծ, երկար, բարձր:
Բ. Ավելի քաղցր, ավելի աղի, ավելի կծու, ավելի դառը, ավելի մեծ, ավելի երկար, ավելի բարձր:
Գ. Ամենից քաղցր, ամենից աղի, ամենից կծու, ամենից դառը, ամենից մեծ, ամենից երկար, ամենից բարձր:
Նման է նրանով, որ նույն հատկանիշն է
Տարբերվում է նրանով, որ գնալով ավելանում է։

225. Տրված բառերի (գերադրական աստիճանի ածականների) հոմանիշ ձևերը գրի՛ր:

Օրինակ՝


ամենից լավ – ամենալավ, լավագույն
ամենամեծ – ամենից մեծ, մեծագույն
փոքրագույն- ամենափոքր, ամենից փոքր


Ամենավատ, գեղեցկագույն, բարձրագույն, ամենաազնիվ, ամենից հզոր, ամենից ահեղ, համեստագույն, ամենահին, ամենից ծանր, ամենալուրջ, ամենից խոշոր:

Ամենավատ֊ամենից վատը , վատագույն։
Գեղեցկագույն֊ամենա գեղեզիկ,ամենից գեղեցիկ
Բարձրագույն֊ամենից վատը ,ամենավատը
Ամենաազնիվ ֊ամենից ազնիվ,ամենաազնիվ
Ամենից հզոր֊ամենա հզոր,լավագուն հզորը
Ամենից ահեղ֊ամենա ահեղ,լավագույն ահեղ
Համեստագույն֊ամենա համենստ, լավագույն համեստ
Ամենահին֊ ամենից հին, լավագույն հինը
Ամենից ծանր֊ամենա ծանր,
Ամենալուրջ֊ամենից լուրջը,լավագուն լուրջը
Ամենից խոշոր֊ամենից խոշորը

228. Տրված բառակապակցություններից ամեն մեկի իմաստն արտահայտի՛ր մեկ բառով: Ի՞նչ է ցույց տալիս -սուն ածանցը:

Երեք տասնյակ, չորս տասնյակ, հինգ տասնյակ, վեց տասնյակ, յոթ տասնյակ, ութ տասնյակ, ինը տասնյակ:
Երեք տասնյակ֊ եռեսուն
Չորս տասնյակ֊քառասուն
Հինգ տասնյակ ֊ հինգսուն
Վեց տասնյակ ֊ վաթսուն
Յոթ տասնյակ ֊յոթանասուն
Ութ տասնյակ ֊ութանասուն
Ինը տասնյակ ֊ինսուն

230. Տրված թվականները գրի՛ր բառերով:

65, 48, 107, 93, 6087, 4321, 786
Վաթցունհինգ
Քառասունութ
Հարյուր յոթ
Վեց հազար ութցունյոթ
Չորս հազար երեք հարյուր քսանմեկ
Յոթ հարյուր ութցունվեց

Գրազը Հ․Թումանյան

  • Հովիվների համար ի՞նչ է նշանակում «Շունը տարան» արտահայտությունը:
    Շունը տանել արտահայտությունը նշանակում է գողանալ,տանել։
  • Նարնջագույն բառերը բառարանով բացատրեք և սովորեք:
    Սպառնալի֊իր չափով վտանգ ներկայացնող
    Ապաստան ֊Պատսպարվելու տեղ
    Իգիթ֊ճարպիկ,խիզախ,ուժեղ,անվախ
    Թոհուբոհի֊իրարանցում
    Քոլոզ֊գլխարք
    Դագանակ֊գավազան
    Քիրավ֊բարեկամ
  • Կապույտով նշված բառերը բառակազմորեն վելուծեք:
    Մթնագիշեր֊ մութ և գիշեր
    Դժոխային֊դժողք
    Վայրկենաբար֊ վայրկյան
    Միալար֊մեկ և լար
    Լուսադեմին֊ լույս և դիմաց
    Ուսախառը ֊ ուս և խառ
  • Ինչո՞ւ է պատմվածքը կոչվում գրազ:
    Պատմվացքը կոչվում է գրազ,որովհոտև պատվածքում կա մի մաս որտեղ մի թուրք նա ուներ հայտնի գողեր այնտեղ նա և իրա գողերը գրազ էին, ասել եր նրանց տերը որ իրանք չեն կարող գողանալ իրենց կենդանիներին։

Մայրենի 14.02.25

  1. Համառոտ պատմեք, թե ինչպես արջը եկավ և տարավ խոզին։
    Արջը լեռան վրայից եկավ թաթերի վրա կանգնաց, որ իմանանաին, որ մարդ է։ Հետո եկավ և կերավ խոզերին։
  2. Տարվա ո՞ր եղանակին էին տեղի ունենում իրադարձությունները։
    Գարնանը
  3. Բացատրեք հետևյալ նախադասությունը՝ «գոմի դռանը մի կրակ վառել, որ բոցն աստծու ոտներն էրում է»։
    Գոմի մոտ մի կրակ էր վառել, որի բոցերը հասնում էին աստծու ոտներին ու տաքացնում էին։
  4. Ըստ պատմվածքի գողության գնացող արջն ի՞նչ սովորություն ուներ։
    Արջը ըստ պատմվածքի շատ էր սիրում ուտել և ուժեղ էր։
  5. Տեքստից դուրս գրեք 10 բառ, որ սկսեն բաղաձայնով, ավարտվեն ձայնավորով։
    Տարի
    Տղա
    Վրա
    Մոշենու
    Երկու
    Օգնի
    Արի
    Տեսա
    Կռացի
    Կորցրի
  6. Տեքստից գուրս գրեք 5-ական անձնանիշ և իրանիշ գոյական։
    Անձնանիշ
    Ավագ, տղա, մարդ, ես, արջաորս
    Իրանիշ
    Արջ, խոզ, գլուխ, քար, Ալաբաշ

Լեզվական առաչադրանք 30.01.24

176. Գործողություն ցույց տվող բառերը (բայերը) դարձրո՛ւ ո՞վ կամ ի՞նչ հարցին պատասխանող, առարկա ցույց տվող բառեր (գոյականներ):

Օրինակ՝
լուծել – լուծույթ, լուծում

սպասել – սպասավոր, սպասյակ, սպասուհի, սպասում:

Իշխել, բժշկել, բացել, ուսուցանել, ճեղքել, պահել, հյուսել, բանել, գրել, գործել, զգալ, հարցնել:
Իշխել-իշխանել,իշխում։
Բժշկել֊բժիշկ,բժշկուհի,բուժում։
Բացել֊բաց։
Ուսուցել֊ուսուցիչ։
Ճեղքել֊ճեղք,ճեղքել։
Պահել֊պահ։
Հույսել֊հույս,հույսեր
Բանել֊բան։
գրել֊գիր։
Զգալ֊
Հարցնել֊հարցեր։
177. Ինչպիսի՞ հարցին պատասխանող, հատկանիշ ցույց տվող բառերից (ածականներից) կազմի´ր գոյականներ (ի՞նչ հարցին պատախանող բառեր):

Օրինակ՝
տաք – տաքություն:

Քաջ, մեծ, գեղեցիկ, հատուկ, հասարակ, հարմար, դեղին, գունատ, հնչեղ,շքեղ, պերճ, խեղճ, տկար:
Քաջ֊քաջություն։
Մեծ֊մեծանալ։
Հատուկ֊հատկացնել։
Համար֊համարել։
Դեղին֊դեղնոտ։
Գունոտ֊գույն,

179. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի´ր՝ ուշադրություն դարձնելով դրանց սկզբնատառերի գրությանը:

Ա. Հայր, տղամարդ, տղա, ուսուցիչ, վարիչ, վարչապետ, անգլիացի, պարսիկ, կին, տատ, իտալուհի, բժշկուհի,քար, վարդ, երկաթ, առյուծ, արջ:
Բ. Նաիրա, Արմեն Տիգրանյան, Տիգրան Մեծ, Չալանկ, Մարան, Աֆրիկա (մայր ցամաք), Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ (պետություն), Սևան, Արաքս, Նիագարա (ջրվեժ):

18O. Նախորդ վարժության մեջ տրված ո՞ր գոյականներն են հասարակ և որո՞նք՝ հատուկ: Պատասխանդ պատճառաբանիր:

Վ․ Սարոյան․«Առաջին օրը դպրոցում»

  • Մգեցրած բառերի բացատրությունները բառարանից դուրս գրիր և սովորիր։
    Անդրանիկ- ավագ, մեծ
    Թիկնեղ-լայն թիկունքով
    Մտերիմ-շատ մոտիկ
    Նախասրահ-դահլիճի առջև գտնվող սրահ
  • Գրիր մեկական նախադասություն տեքստի մգեցված բառերից յուրաքանչյուրով։
    Անդրանիկը տանը գիրք էր կարդում։
    Արամը շատ թիկնեղ տղա է։
    Սեդան իմ մտերիմ ընկերն է։
    Թատրոնի նախասրահում շատ մարդիկ կային։
  • Ո՞վ էր Էմին և ինչպե՞ս էր տղան վերաբերվում նրան։
    Էմին իրենց տնտեսուհին էր։ Տղան երբեմն լավ էր վերաբերվում, երբեմն՝ վատ։
  • Ինչո՞ւ գրքի հերոսը չէր ցանկանում դպրոց գնալ։
    Քանի որ նա չէր պատկերացնում դպրոցը, դպրոցում ինչ են անում։
  • Շատ կարճ պատմիր քո դպրոցի մասին։
    Ես իմ դպրոցը շատ եմ սիրում։ Այնտեղ մենք խաղում ենք, դաս ենք անում։ Ես դպրոցում շատ ընկերներ ունեմ։ Ընկերներիս հետ մենք դասերն ենք քննարկում, դասամիջոցներին խաղեր ենք խաղում և այլն։
  • փորձիր հիշել, թե ինչպես էիր պատկերացնում դպրոցը, երբ դեռ դպրոցական չէիր։
    Ես պատկերացնում էի դպրոցը, որ ամբողջ օրը դաս ենք անելու, բայց պարզվեց, որ դասից բացի նաև խաղում ենք և ճամփորդում։
  • Տուն գնալիս ինչո՞վ էր հպարտանում Էմին։
    Նա հպարտանում էր տղայով։

Վ․ Սարոյան «Գեղեցիկ, սպրիտակ ձիու ամառը» Առաջադրանքներ

  • Սևով նշված բառերը բառարանի օգնությամբ բացատրեք։
    Տենչանքը — երազանք, ցանկություն
    Գերդաստան — Մեծ ընտանիք
    Տոհմը — Ցեղ, սերունդ
    Հռչակված — Անուն հանած
    Ախորժելի — դուրեկան
    Զարմիկ — Հորեղբոր՝ քեռու՝ հորաքրոջ՝ մորաքրոջ որդի
    գավակ — ձիու մեջք
    արշավել — արագ վազել, հարձակվել
  • Բառարանով բացատրած բառերից յուրաքանչյուրով կազմեք մեկական նախադասություն։
    Մեր գերդաստանում կան երկու պապիկ և երկու տատիկ։
    Իմ Ալավերդյանների տոհմը շատ հին պատմություն ունի։
    Հայաստանի առաջին հանրապետությունը իր անկախությունը հռչակել է 1918 թ․ մայիսի 28։
    Աննայի պատրաստած տորթը շատ ախորժելի տեսք ունի։
    Իմ զարմիկները՝ մորաքրոջս զավակները զույգ են։
    Իմ տենչանքը շուն ունենալն է։
    Ես հանգիստ նստեցի ձիու գավակին, և նա քայլեց։
    Թշնամին արշավեց խաղաղ երկրի վրա։
  • Դեղինով նշված բառերը բառակազմորեն վերլուծեք, դրանց արմատներով նոր բառեր կազմեք։

    լուսամուտ — լուս — ա — մուտք = արևմուտք, լուսավոր
    ամենազարմանալի — ամեն — ա — զարմանք — ալի = ամենաշատ, զարմանահրաշ
    ազնվությամբ — ազնիվ — ություն = ազնվամորի
    շնչառություն — շունչ — առություն = շնչավոր, անշունչ
    ծայրամասում — ծայր — ա — մաս — ում = սրածայր, աշխարամաս
    մրգաստաններ — միրգ — ա — ստան — ներ = մրգասեր
  • Ինչո՞ւ Արամը Մուրադին խելառ չէր համարում, եթե բոլորն այդ կարծիքին էին։
    Արամը Մուրադին խելառ չէր համարում, որովհետև սիրում էր նրան։
  • Ինչո՞ւ Արամը զարմացավ, երբ իր զարմիկ Մուրադին տեսավ ձիու վրա նստած։
    Արամը զարմացավ, որովեհտև Մուրադը աղքատ էր և չէր կարող ձի գնել։ Բացի դրանից նա ազնիվ էր և չէր կարող գողանալ։
  • Բնութագրիր Ղարօղլանյանների գերդաստանը։
    Ղարօղլանյանների գերդաստանը 11 դարեր ի վեր հռչակված էր իր ազնվությամբ։ Նրանցից ոչ մեկը ոչ ոքի հաշվին օգուտ չէր արել, ուր մնաց գողություն աներ։
  • Ըստ Արամին Մուրադի արածն ինչո՞ւ գողություն չէր։
    Ըստ Արամին Մուրադի արածն գողություն չէր, քանի որ այդ ձին նա ոչ ծախելու էր ոչ էլ նվիրելու։